कायद्याची मजत

कायदेशीर पध्दतीचें कामकाज समान संदीच्या आदाराचेर न्यायाक उर्बा दिता हाची राज्य जतनाय घेतलें आनी खास करून, अर्थीक वा हेर कारणांक लागून खंयच्याच नागरीकांक न्याय मेळपाची संद न्हयकारना, हाची जतनाय घेवपाची गरज आसा त्या कायदो वा येवजण वा दुस-या खंयच्याय तरेन मुफ्त कायदेशीर मजत दिवप हे भारतीय संविधानाच्या 39अ कलमात दिला. 14 आनी 22(1) कलम, कायद्यामुखार समानताय आनी सगळ्यांक समान संद दिवपाच्या आदाराचेर न्यायाक उर्बा दिवपी कायदेशीर पध्दत, हे राज्यांक बंधनकारक करता. संविधानीक वचनांची पुर्ती ख-या अर्थान जाता आनी समाजातल्या गरीब आनी दुर्बळ गटांक समान न्याय मेळटा हाची कायदेशीर मजत जतनाय घेता.

राष्ट्रीय कायदो सेवा प्राधिकरण

समाजातल्या दुर्बळ गटांक मुफ्त कायदेशीर सेवा दिवपाक आनी मैत्रीपुर्ण पध्दतीन वाद सोडोवपाक लोक अदालत घेवपाक 1987त कायदो सेवा प्राधिकरण कायद्याखाला राष्ट्रीय कायदो सेवा प्राधिकरण घडयला.

प्राधिकरण नवी दिल्लीत आसा. प्रत्येक राज्यांत, प्राधिकरणाची धोरणा आनी निर्देश चालीक लावंक आनी राज्यांतल्या लोकांक मुफ्त कायदेशीर सेवा दिवंक आनी लोक अदालत घेवंक राज्य कायदो सेवा प्राधिकरण घडयल्यात. संबंदीत उच्च न्यायालयाचें मानादीक मुखेल न्यायाधीश राज्य कायदो सेवा प्राधिकरणाचें फुडारपण करता जे राज्य कायदो सेवा प्राधिकरणाचें संरक्षक मुखेली आसतात.

प्रत्येक जिल्ल्यांत, जिल्ल्यांत कायदो सेवा कार्यावळी चालीक लावपाक जिल्लो कायदो सेवा प्राधिकरण घडयला. प्रत्येक जिल्ल्यातल्या जिल्लो न्यायालयाच्या संकुलांत जिल्लो कायदो सेवा प्राधिकरण घडयला आनी संबंदीत जिल्ल्याचे जिल्लो न्यायाधीश ताचें फुडारपण करता.

राष्ट्रीय कायदो सेवा प्राधिकरण/ राज्य प्राधिकरण / जिल्लो प्राधिकरण दिवपी मुफ्त कायदो सेवा

• खंयच्याय कायदेशीर प्रक्रिये संदर्भांत न्यायालय शुल्क, प्रक्रिया शुल्क आनी फारीक करपाक जाय आशिल्ले वा उप्राशिल्ले बाकीचें सगळे शुल्क भरप
• कायदेशीर प्रक्रियेक वकील दिवप
• कायदेशीर प्रक्रियेंत आदेश आनी हेर दस्तावेज मेळोवप आनी ताची प्रमाणीत प्रत दिवप
• कायदेशीर प्रक्रियेंत आव्हान दिवपाक, पेपर बूक (कायद्या संदर्भातली पुस्तिका) छापप आनी दस्तावेजांचे अनुवाद करपासयत तयार करप.

मुफ्त कायदो सेवा घेवपाक पात्र थारपी व्यक्ती

• बायला आनी भुरगी
• अनुसुचीत जात वा अनुसुचीत जमातीचें वांगडी
• अनुसुचीत जात वा अनुसुचीत जमातीचें वांगडी
• आपत्ती, हिंसा, हुंवार, दुकाळ, भुंयकांप, उद्देगीक आपत्तीचें पिडीत
• अपंगूळ व्यक्ती
• अपंगूळ व्यक्ती
• वर्सुकी 1 लाख परस कमी येणावळ आशिल्ले व्यक्ती

मुफ्त कायदो सेवा घेवपाक शकताः

• सर्वोच्च न्यायालयाच्या केशींखातीर सर्वोच्च न्यायालय कायदो सेवा समिती, 109, लॉयर्स चेंबर्स, भारतीय सर्वोच्च न्यायालय, नवी दिल्ली.
• राज्य कायदो सेवा प्राधिकरण
• उच्च न्यायालयाच्या केशींखातीर उच्च न्यायालय कायदो सेवा समिती जी दरेक उच्च न्यायालयाच्या संकुलात स्थापन केल्ली आसा.
• जिल्लो कायदो सेवा प्राधिकरण जी प्रत्येक जिल्ल्यांत जिल्लो न्यायालयाच्या संकुलात स्थापन केल्ली आसा.

लोक अदालताकडेन व्हरपाक शकपी केशींचें प्रकार

• खंयच्याय न्यायालयामुखार प्रलंबीत आशिल्ली खंयचीय केस
• खंयचोय वाद जो खंयच्याच न्यायालयामुखार हाडूंक ना आनी न्यायालयामुखार हाडपाची शक्यताय आसा.

पूण कायद्यांत दंड दिवपाक शकना अशे गुन्यांवा संदर्भातले खंयचेय मुद्दे लोक अदालत आयकून घेवचें ना.

वाद मिटोवंक लोक अदालताकडेन केशी कशो व्हरप

न्यायालयामुखार प्रलंबीत आशिल्ली केसः

• लोक अदालतात वाद सोडोवंक पक्ष तयार आसात जाल्यार
• एक पक्ष न्यायालयांत अर्ज करता वा
• मुद्दो लोक अदालतात सोडोवपाक योग्य आसा हाचेर न्यायालय सातिस्वेत आसा

खटल्या आदल्या पांवड्यावेले खंयचेय वाद:- राज्य कायदो सेवा प्राधिकरण वा जिल्लो कायदो सेवा प्राधिकरण खटल्या आदल्या पांवड्याचेर केस आसा त्या प्रमाण खंयच्याय एका पक्षाकडल्यान अर्ज मेळ्ळ्या उपरांत केस मैत्रीपुर्ण पध्दतीन सोडोवपाक लोक अदालतामुखार व्हरता.

राज्य कायदो सेवा प्राधिकरणाचें संकेतथळ

• अंदमान आनी निकोबार
• आंध्र प्रदेश
• अरूणाचल प्रदेश
• आसाम
• बिहार
• चंदीगढ
• छत्तीसगढ
• दादरा आनी नगर हवेली
• दमण आनी दिव
• दिल्ली
• गोंय
• गुजरात
• हरयाणा
• हिमाचल प्रदेश
• जम्मू आनी काश्मीर
• झारखंड
• कर्नाटक
• केरळ
• लक्षव्दिप
• मध्य प्रदेश
• महाराष्ट्र
• महाराष्ट्र
• मेघालय
• मिझोराम
• नागालँड
• ओडिशा
• पुडुचेरी
• पंजाब
• राजस्थान
• सिक्कीम
• तामीळनाडू
• त्रिपुरा
• उत्तर प्रदेश
• उत्तरांचल
• पश्चिम बंगाल

स्त्रोतः राष्ट्रीय कायदो सेवा प्राधिकरण