भुरग्यांच्या हक्कांचेर एकवटीत राष्ट्र संघ कबलात
भुरग्यांच्या हक्कांचेर एकवटीत राष्ट्र संघ कबलात
भुरग्यांच्या हक्कांचेर एकवटीत राष्ट्र संघ कबलात हो भुरग्यांखातीरच्या सगल्या आंतरराष्ट्रीय कायद्यातलो सगल्यांत म्हत्वाचो कायदो आसा, जो सीआरसी म्हूण लोकप्रिय आसा. हो आमच्या भारतीय संविधान आनी कायद्या सयत, सगल्या भुरग्यांकडेन कसले हक्क आसपाक जाय ते थारायता.
भुरग्यांच्या हक्कांचेर कसली एकवटीत राष्ट्र संघ कबलात आसा?
पिराय मतींत घेनासतना सगल्या लोकांक मनीस हक्क आसतात, तातूंत भुरग्यांचोय आसपाव आसता. पूण, तांच्या खासा दर्ज्याक लागून – जंय प्रौढा परस भुरग्यांक आनीक संरक्षण आनी मार्गदर्शनाची गरज आशिल्ल्यान – भुरग्यांचेय स्वताचे कांय खासा हक्क आसतात. तांकां बाल (भुरग्यांचे) हक्क म्हणटात आनी भुरग्यांच्या हक्कांचेर एकवटीत राष्ट्र संघ कबलातींत ते दिल्यात.
भुरग्यांच्या हक्कांचेर एकवटीत राष्ट्र संघ कबलातीच्यो (सीआरसी) म्हत्वाची वैशिश्टां
- 18 वर्सा मेरेनच्या चलया आनी चले दोगांकूय समानतायेन लागू जाता, ते लग्न जाल्ले वा तांचे स्वताचे भुरगें आसले जाल्यार लेगीत.
- ‘भुरग्यांचे सगल्यांच बरें हीत’ आनी ‘भेदभाव करप ना’ तशेंच ‘भुरग्यांच्या मतांक आदर दियात’ ह्या तत्वांचेर कबलात चलता.
- ती कुटुंबाच्या म्हत्वाचेर आनी भुरग्यांच्या निरोगी वाड आनी विकासाक योग्य आशिल्ले वातावरण दिवपाच्या गरजेचे भर दिता.
- भुरग्यांक समाजांत रास्त आनी समान वांटो मेळटा हाची जतनाय घेवप आनी ताचो आदर करपाची सक्ती राज्याचेर घालता.
ती नागरी, राजकी, सामाजीक, अर्थीक आनी सांस्कृतीक हक्कांच्या चार भागांचेर लक्ष दिताः
- जिवित जगप
- संरक्षण
- उदरगत
- भागीदारी
जिवित जगपाच्या हक्कांत सकयल दिल्ल्या गजालींचो आसपाव जाता
- जगपाचो हक्क
- भलायकीक मेळपाक शकता तितलो उच्च दर्जो
- पोशण
- जाय तितलो जगपाचो दर्जो
- नांव आनी नागरीकत्व
उदरगतीच्या हक्कांत सकयल दिल्ल्या गजालींचो आसपाव जाता
- शिक्षणाचो हक्क
- ल्हान वयाचेर भुरग्याची काळजी आनी उदरगत करपाक आधार
- सामाजीक समानताय
- आराम, मनरीजवण आनी सांस्कृतीक वावराचो हक्क
संरक्षण हक्कांत सकयल दिल्ल्या सगल्या गजालींतल्यान सगल्या प्रकारांतल्यान सुटका दिवपाचो आसपाव आसा
- शोशण
- अत्याचार
- अमानवी वा गैर वागणूक
- दुर्लक्षपणा
- आपत्ती आनी सशस्त्र झुंज परिस्थिती, अपंगत्वा वेळार आदी सारकील्या खासा परस्थितींनी खासा सुरक्षा दिवप
भागीदारीच्या हक्कांत सकयल दिल्ल्या गजालींचो आसपाव आसा
- भुरग्याच्या मतांक आदर दिवप
- उलोवपाची मुक्तताय
- योग्य माहिती मेळोवपाक वाट
- विचार, अंतर्मन आनी धर्म हांची मुक्तताय
सगले हक्क एकामेकांचेर निंबून आसात आनी तांची विभागणी करपाक शकना. पूण, तांच्या स्वरूपाक लागून सगल्या हक्कांची सकयल दिल्ल्या प्रमाण विभागणी केल्याः
तत्काळ हक्क (नागरी आनी राजकी हक्क), जातून भेदभाव, ख्यास्त, फौजदारी केशींनी योग्य सुनावणी घेवपाचो हक्क आनी वेगळी किशोर न्याय यंत्रणा, जिवीत रावपाचो हक्क, नागरीकत्वाचो हक्क, कुटुंबाक परत मेळपाचो हक्क ह्या सारकिल्या गजालींचो आसपाव आसा. चडशे संरक्षण हक्क तत्काळ हक्क गटांत येतात आनी ताका लागून ताका तत्काळ लक्ष दिवपाची आनी हस्तक्षेप करपाची गरज आसता.
विकसीत हक्क (अर्थीक, सामाजीक आनी सांस्कृतीक हक्क), जातून भलायकी आनी शिक्षण तशेंच पयल्या गटांत आसपावीत नाशिल्ले हक्क आसपावतात.
तांकां सीआरसीच्या 4 कलमा खाला मान्यताय दिल्या, जाचे प्रमाणः “अर्थीक, सामाजीक आनी सांस्कृतीक हक्का संदर्भांत, राज्य पक्ष आपल्या स्रोतांचो चडांत चड वापर करून पावलां उबारतले आनी, जंय गरज आसा थंय, आंतरराष्ट्रीय सहकार्याच्या चौखटींत रावतले.”
टिपः भुरगीं व्हडली जाता तशी तांकां वेगवेगळ्यो क्षमता आनी परिपक्वतेचे प्रमाण मेळटा. हाचो अर्थ असो न्ही की ते 15 वा 16 वर्सा पिरायेचे जाले की तांकां सुरक्षेची गरज ना. देखीक, आमच्या देशांत 18 वर्सा पिराये सकयल्या भुरग्यांक लग्न जावपाक आनी काम करपाक लायतात. पूण ते परिपक्व जाल्यात अशें समाजाक दिसता म्हूण तांकां कमी संरक्षण मेळपाक जायना. प्रौढ जावपाच्या मार्गाचेर तांकां जिवितांक बरी सुरवात मेळची म्हूण जतनाय घेवपाक तांकांय बरें संरक्षण, संद आनी मजत मेळपाक जाय.
स्रोत: युनिसॅफ(UNICEF)
संबंदीत स्रोत
निमणे सुदारीत : 2/15/2020
